Bij de coronapandemie van vijf jaar geleden was er nog relatief snel een effectief vaccin gevonden. Alleen bij het produceren ging het een stuk trager. „Het proces liep spaak bij het opschalen van de productiecapaciteit en het beschikbaar maken van grondstoffen, van de buffers en media die nodig zijn om het vaccin te maken, tot de afvulflesjes en de stoppers die op de ampullen gaan. Aan bijna alles was wereldwijd een gebrek”, vertelt Jurgen Kwik. „Amerikaanse onderdelen gingen het land niet meer uit onder de noemer van America First. Boris Johnson overwoog om een inval te plegen bij Halix in Leiden om een partij AstraZeneca-vaccins ‘op te komen halen’, omdat hij vond dat het Verenigd Koninkrijk daar recht op had. In India geproduceerde vaccins mochten niet de grens over en Europa wierp zelf ook allerlei barrières op om te voorkomen dat vaccins naar buiten Europa konden worden geëxporteerd”, herinnert Schikan zich.

Operationeel

De Europese Commissie heeft lessen getrokken uit de coronapandemie. Bilthoven Biologicals en vijf andere locaties, verspreid over heel Europa, zijn aangewezen als productielocaties wanneer er een nieuwe pandemie plaatsvindt. Iedere locatie is gespecialiseerd in een bepaald type vaccin; in Bilthoven gaat het om virale vectorvaccins. Wanneer een werkzaam vaccin beschikbaar is, dienen alle productielocaties binnen drie maanden operationeel te zijn om voor de Europese Commissie te kunnen leveren. Het betekent niet dat dan pas het licht aangaat. De faciliteit gaat de komende tijd al draaien om andere vectorvaccins te produceren, legt Claudia Tietz uit, de manager van de locatie, „ook om ons personeel getraind te houden, en alle certificaten en licenties up-to-date.” Als de ‘fabriek’ op volle sterkte is, zal BBio tenminste driehonderd miljoen vaccins per jaar kunnen produceren.

Vuldopjes

Eigenlijk is bijna alles al in huis om aan de slag te gaan, vertelt bedrijfsontwikkelaar Jorrit van Hoorn van Bbio, om zo de kwetsbaarheid voor vastlopende aanvoerlijnen nog kleiner te maken. Tot en met de vuldopjes waarmee de ampullen worden afgesloten. En voor materialen die in Bilthoven nog niet op de plank liggen, zijn harde afspraken gemaakt met leveranciers in Europa. „De hele bevoorradingsketen is al uitgestippeld en de contracten met alle leveranciers zijn getekend, aldus van Hoorn.

Hulp uit India

De Pandemic Preparedness Facility werd in een jaar tijd uit de grond gestampt, wat in belangrijke mate te danken was aan de ondersteuning die vanuit het moederbedrijf in India werd ingevlogen. De Cyrus Poonawalla groep heeft in India de grootste pandemiefaciliteit van de wereld gebouwd en had dus veel kennis en kunde in huis om de operatie in Bilthoven te kunnen ondersteunen. Ook bij het uitbreken van de pandemie zullen India en Bilthoven nauw samenwerken.

Het NRC artikel van Karlijn Saris is hier te lezen. Kijk hier voor meer over de opening van de Pandemic Preparedness Facility bij BBio.